Bài viết hồi tháng 8 năm ngoái mình đã từng nhắc đến việc khả năng suy thoái sẽ xảy ra vào giữa năm 2023, và hôm nay trong lúc lượm lặt dữ liệu thì mình càng có thêm cơ sở cho kịch bản này xảy ra, có thể là trong quý 2 hoặc quý 3 năm nay.
Link bài viết cũ: Những vấn đề đề về kinh tế Mỹ
1. Nền kinh tế phụ thuộc vào tiêu dùng
Hình 1 cho thấy tăng trưởng GDP của Mỹ (YoY) đang phụ thuộc rất lớn vào tiêu dùng cá nhân, trong khi đầu tư khu vực tư nhân suy yếu dưới sức mạnh của lãi suất (có thể thấy rõ nhất trong 2 quý nữa cuối 2022). Chi tiêu chính phủ có sự biến động không lớn trong 2 năm qua, còn với một nền kinh tế thường xuyên thâm hụt thương mại như Mỹ chắc chắn không thể kỳ vọng vào sự nổi lên của cán cân thương mại được.
2. Tại sao tiêu dùng Mỹ vẫn đang ổn trong 2 quý cuối năm 2022?
Tỷ lệ thất nghiệp thấp cộng với việc các doanh nghiệp Mỹ rất “ăn lên làm ra” trong giai đoạn 2020 – 2021 đẩy thu nhập của người dân Mỹ tăng mạnh, thể hiện qua mức lương trung bình theo giờ cũng tăng mạnh trong 2 năm qua (hình 2). Tiền rủng rỉnh trong túi thì không có lý do gì để không mạnh tay chi tiêu. Tuy nhiên, lợi nhuận của doanh nghiệp Mỹ đã bắt đầu suy giảm từ quý 3 năm ngoái và quý 4 này có thể sẽ là một kết quả tệ hơn rất nhiều, theo ước tính sơ bộ. Đầu tư thấp hơn dưới áp lực lãi suất, lợi nhuận lao dốc sẽ là tác nhân kép khiến các doanh nghiệp sẽ mạnh tay hơn trong việc cắt giảm nhân sự và lương trong thời gian tới. Đây là một điều không dễ chịu chút nào cho người lao động Mỹ.
3. Tỷ lệ thất nghiệp thấp kỷ lục không phải là chìa khóa cho tăng trưởng kinh tế, ngược lại nó chính là keyword dẫn đến suy thoái
Tỷ lệ thất nghiệp đang ở mức “cực điểm” kể từ năm 1969 (hình 3)và trong ngôn ngữ của dân phân tích kỹ thuật thì cái này gọi là “vùng đáy”. Việc nó quay đầu không sớm thì muộn cũng sẽ xảy ra. Chart 2 cho thấy chưa có giai đoạn nào nền kinh tế có thể duy trì mức “toàn dụng lao động” trong thời gian đủ dài trên 1 năm.
4. Đã có nhiều dấu hiệu cho thấy tiêu dùng Mỹ đang giảm tốc.
Hình 4 và 5 cho thấy 3 yếu tố (1) thu nhập cá nhân giảm tốc, tiêu dùng suy giảm trong khi tỷ lệ tiết kiệm cá nhân tăng lên từ vùng đáy. Tỷ lệ này vẫn ở vùng thấp nhất lịch sử nhưng diễn biến trong ngắn hạn cho thấy đã đến lúc người dân Mỹ nghĩ đến việc tiết kiệm chi tiêu. Bonus cuối cùng, hình 6 cho thấy chỉ số niềm tin người tiêu dùng Mỹ cũng đang ở mức thấp kỷ lục, cho thấy người tiêu dùng Mỹ cũng đang tương đối “không mấy lạc quan” vào triển vọng tương lai.
